|
بند اصلاحی (check dam) چیست؟ |
|
|
سازه‌های احداثی در طول آبراهه‌ها و خندق‌ها. تعریفی دیگر: بند اصلاحی و سد کوچک که به منظور اصلاح آبراهه و مسیل ساخته می‌شود. |
|
رانش (land slide) چیست؟ |
|
■در این پدیده بخشی ازدامنه جدا شده و بدون آنکه طبقات آن تغییر جهت دهند به پایین دامنه حرکت می‌کند. در این پدیده ممکن است قطعه زمینی که به پایین دامنه سقوط می‌کند به کلی متلاشی گردد
. |
|
سیل (flood) چیست؟ |
|
جریان یافتن یا بالا آمدن نسبتاً زیاد آب در یک رودخانه، به اندازه‌ای که از مواقع معمولی به طور وضوح بیشتر باشد. تعریفی دیگر: جریان یافتن آب با دبی بیش از ظرفیت رودخانه
|
|
کشت روی خطوط تراز (Contour farming) چیست؟ |
|
■در این کشت شخم و کشت در روی خطوط تراز انجام می‌شود. این عمل علاوه بر حفاظت خاک آب را نیز حفظ می‌کند و رطوبت بیشتری را برای محصول فراهم می‌سازد
. |
|
کشت نواری(Strip cropping) چیست؟ |
|
■كشت نواری سيستمی است كه در آن، محصول مورد نظر و گياهان مقاوم به فرسايش مانند گراس و لگومينوزه در نوارهای متناوب در سراسر شيب كشت می‌شوند. در كشت نواری سرعت جريان آب كه در نوارهای محصول زياد است در اثر برخورد با نوارهای علوفه كم شده و منجر به رسوب مواد در اثر كاهش آبدوی می‌گردد.
|
|
هشدار سیل (flood warning) چیست؟ |
|
|
هشدار دادن به ساکنان مناطق سیل‌گیر مبنی بر احتمال وقوع سیل در مکانی معین. این گونه اخطارها به منظور انجام اقدام‌های حفاظتی و پیشگیری از افزایش زیان‌های مالی و جانی سیل، از ایستگاه‌های پایاب داده می‌شود. پس از جمع‌آوری اطلاعات محیطی، تجزیه و تحلیل آنها و تهیه گزارش، خطر وقوع سیل به آگاهی مردم می‌رسد.
GIS چیست؟
GIS مخفف كلمه Geografhic Information Systems و به معنی سامانه‌های اطلاعات جغرافيايی می‌باشد. GIS يك سيستم اطلاعاتی متشكل از سخت‌افزار، نرم‌افزار و كاربرانی است كه در رابطه با داده‌های مكانی به منظور بررسی تغييرات و تجزيه و تحليل و ارتباط آنها با داده‌های توصيفی بعنوان ابزاری قوی در تصميم‌گيری و مديريت منابع محيطی به كار گرفته می‌شود.
|
جنگل(forest) چیست؟ |
|
|
جنگل منطقه وسیعی پوشیده از درختان، درختچه‌ها و گونه‌های علفی است که همراه با جانوران وحشی نوعی اشتراک حیاتی گیاهی و جانوری را تشکیل داده و تحت تأثیر عوامل اقلیمی و خاکی قادر است تعادل طبیعی خود را حفظ کند. برخی از فوايد درختان عبارتند از: توليد اكسيژن، جذب گرد و غبار، گاز كربنيك و ديگر گازهای شيميايی موجود در هوا، جلوگيری از نفوذ سر و صدا و تشديد آلودگی‌های صوتی در شهرها
|
مرتع (range) چیست؟ |
|
|
زمینی با پوشش طبیعی که مستعد زراعت یا تولید چوب نیست در عوض می‌توان از آن برای چرای دام، آبخیزداری، پرورش حیات وحش یا تفرجگاه استفاده کرد. |
|
چراگاه (pasture) چیست؟ |
|
|
شامل اراضی است که معمولاً پوشش آن اصلاح شده و غالباً آبیاری می‌شود. به اراضی و قطعات مراتع در مناطق مرطوب نیز می‌توان چراگاه اطلاق نمود. |
|
|
|
|
مرتعداری (range management) چیست ؟ |
|
|
عبارت است از اداره اکوسیستم مرتع به منظور استفاده بهینه از منابع و تولیدات و سرویس‌های آن با تأکید بر حفاظت آب و خاک و سرانجام محیط‌زیست. |
|
اشکوب (layer or stratum) چیست؟ |
|
|
در یک جامعه گیاهی هر گاه پوشش گیاهی در سطوح مختلف ارتفاعی به نحوی قرار گیرد که ارتفاع گیاهان هر لایه از طبقات زیرین و بالایی متمایز باشد، هر یک از این طبقات ارتفاعی هم‌سطح را اشکوب می‌نامند. بعنوان مثال در جنگل‌ها معمولاً سه اشکوب مشخص شامل درخت، درختچه و پوشش علفی وجود دارد. |
|
اکولوژی (ecology) چیست؟ |
|
|
عبارت است از مطالعه ارتباط موجودات زنده نسبت به یکدیگر و محیطشان |
|
پروانه چرا (grazing license) چیست؟ |
|
|
سندی است که برای شمار و نوع مشخص دام در قطعات مشخص و برای مدت زمان معین صادر می‌شود. |
|
وضعیت مرتع (range condition) چیست؟ |
|
|
وضعیت فعلی نباتات علوفه‌ای و خاک مرتع در مقایسه با وضعیت مناسب و مطلوب آن مرتع در شرایط آب و هوایی موجود |
|
شایستگی مرتع (range suitability) چیست ؟ |
|
|
حالتی که بتوان از مرتع به عنوان چرای دام استفاده نمود و این امر استفاده مرتع را در سال‌های آتی محدود نکرده، بتوان برای سالیان طولانی از مرتع استفاده کرد بدون اینکه به منابع پوشش گیاهی و خاک آن و یا مناطق مجاور صدمه‌ای وارد شود. |
|
ظرفیت چرا (grazing capacity) چیست؟ |
|
|
حداکثر تعداد دام که در مرتع مشخص و در زمان معین می‌تواند چرا کند، بدون اینکه بر کمیت و کیفیت پوشش گیاهی و سایر موارد وابسته از قبیل خاک و آب و موارد دیگر خسارت وارد شود. |
|
چگونه از جنگل محافظت کنیم؟ |
|
|
با رعايت اصول حفاظت از عرصه‌های منابع طبيعی، به این روش‌ها: خودداري از روشن نمودن آتش در جنگل‌ها و مراتع، بر حذر كردن كودكان از بازی با كبريت و فندك و روشن نمودن آتش در عرصه‌های منابع طبيعی، خودداری از انداختن ته سيگار روشن و بطری‌های شيشه‌ای در جنگل‌ها و مراتع، عدم توسعه باغات، مزارع، تأسيسات و . . . با هدف سودجوئی و تعرض به منابع طبيعی، دم قطع غيرمجاز درختان جنگلی و بوته‌های مرتعی جهت مصارف سوختی، ساختمانی، زراعی و . . .، عدم چرای بی‌رويه و خارج از ظرفيت مراتع و جلوگيری از ورود دام به جنگل، عدم حك يادگاری و كت زدن (زخمی كردن) بر روی تنه‌های درختان، عدم شخم و شيار در جهت شيب قالب و جلوگيری از فرسايش، آموزش اهميت منابع طبيعی و حفاظت از اين منابع به كودكان و نوجوانان ضمن اينكه حفاظت از سطح گسترده منابع طبيعی كشور، بدون حضور و هماهنگی مجدانه نيروهای مردمی امری محال و غير ممكن می‌باشد. لذا اين نيروها می‌توانند به صورت‌های انفرادی، گروهی و يا در قالب تشكل‌های غير دولتی مانند NGOها و به روش‌های زير با سازمان ارتباط مستقيم داشته باشند.، مشاركت در طرح همياران طبيعت: در اين طرح افراد به صورت انفرادی يا گروهی و با انگيزه‌های غير انتفاعی و معنوی، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداری كشور و دفاتر تابعه را در پيشبرد اهداف عاليه كه همانا حفظ، احياء، توسعه و بهره‌برداری مستمر و اصولی از منابع طبيعی می‌باشد ياری می‌نمايند. داوطلبين گرامی می‌توانند به ادارات كل منابع طبيعی استان‌ها و يا واحدهای تابعه مراجعه نمايند.، همچنين تلفن امداد جنگل و مرتع (09696 یا 1504) كه در استان‌های كشور به صورت رايگان و شبانه‌روزی اخبار و حوادث از جمله حريق، تخريب، تصرف، قطع غير مجاز درخت و درختچه و بوته و نهال، قاچاق محصولات جنگلی و مرتعی، شيوع آفات و اراضی گياهی، چرای غير مجاز و بیش از ظرفيت در عرصه‌ها و . . . را از هم‌وطنان دريافت و در اسرع وقت نسبت به پيگيری موضوع اقدام می‌نمايد. |
|
بیابان (desert) چیست؟ |
|
|
پهنه‌ای است با چند ویژگی: الف- بارش کم، دامنه نوسان دمای شدید، دمای بالا و تبخیر زیاد. تبخیر تقریباً بیش از دو برابر بارش است و باد عامل اصلی تخریب و فرسایش محسوب می‌شود. ب – پوشش گیاهی بسیار فقیر و پراکنده. بیابان‌ها اغلب بین 15 تا 30 درجه شمالی و جنوبی قرار گرفته‌اند و به دلیل نزول جریان‌های هوای خشک از بالای تروپوسفر به پایین، بخار آب در اين مناطق كم شده و هوا بيش از حد خشك می‌گردد. ج – خاک‌های این مناطق دارای مواد آلی کم و اغلب جوان و کم تحول‌یافته هستند. |
|
بیابان‌زایی (desertification) چیست؟ |
|
|
ویرانی زمین در مناطق خشک، نیمه خشک تا نیمه مرطوب بر اثر عوامل گوناگون شامل تغییرات آب و هوایی و فعالیت‌های انسان. (مصوبه گردهمایی محیط و توسعه سازمان ملل متحد در ژوئن 1992 در ریودوژانیرو-برزیل) |
|
نقش انسان در بیابان‌زایی چیست؟ |
|
|
انسان از طريق اعمال چرای مفرط، بوته‌زنی و بوته‌كنی، آبياری غلط، عدم استفاده بهينه از قابليت اراضی، تبديل بی‌رويه اراضی مرتعی به ديمزار، عدم رعايت موازين علمی در شخم اراضی و غيره مجموعاً شرايط را پديد می‌آورد كه درنهايت منجر به كاهش توليد بيولوژيك و گسترش اراضی بيابانی و كويری می‌شود. |
|
مقابله با بیابان‌زدایی (Combat desertification) چیست؟ |
|
|
به مجموعه فعاليت‌هايی كه سبب توقف يا كاهش روند بيابان‌زايی شده و يا در جهت احياء اراضی بيابانی باشد بيابان‌زدايی گويند. احيای پوشش گياهی و بازآفرينی شرايط اكولوژيكی در مناطق بيابانی تنها راه مبارزه مؤثر با بيابان‌زايی است. |
|
تپه ماسه‌ای (sand dune) چیست؟ |
|
|
شکل‌هایی از ناهمواری‌های ماسه‌ای که بر اثر باد ایجاد می‌شود. |
|
فرسایش بادی (wind erosion) چیست؟ |
|
|
برداشت مواد ریزدانه و حمل آن بر اثر باد، که موجب تشکیل تپه‌های ماسه‌ای به شکل‌های مختلف می‌شود را فرسایش بادی گویند. |
|
مالچ نفتی چیست؟ |
|
|
مالچ يعنی پوشش و پوشش دادن. مالچ نفتی ماده‌ايست كه از پسمانده‌های نفت خام در برج تقطير پالايشگاه‌ها بدست می‌آيد. اين ماده به صورت لايه نازك و قابل انعطافی بر روی تپه‌های ماسه‌ای پاشيده شده و موجب تثبيت موقت اين تپه‌ها می‌شود. |
|
|
|
